Hoe mooi is het om weer te knielen?

Haar zoon loopt naar de kaarsentafel om een kaarsje aan te steken, terwijl zij neerknielt op een van de kussens vooraan in de kerk. Op de liturgietafel staat een icoon van Christus Pantocrator. De opgestane Heer kijkt ons doordringend en liefdevol aan. Op de achtergrond speelt onze Oekraïense pianiste een klassiek stuk op de vleugel. Een Pakistaanse broeder zit klaar met zijn Dholak om zo vol overgave een lied te zingen in het Urdu. Bij Goud op Zondag komt een veelkleurige mix van mensen samen, en met hen de wereldkerk. Veel van hen vonden in geen andere kerk een thuis.

Huis van God

Als ik dat allemaal hoor en zie dan ontroert me dat. Hier gebeurt iets unieks dat je buiten de kerk niet tegenkomt. Ik proef bij veel zoekers, agnosten en christenen met een niet-westerse achtergrond een diep besef van het heilige. Ook bij de hindoes en moslims die meedoen aan onze vieringen, ervaar ik hetzelfde. 

Afgelopen zondag was er een islamitisch gezin voor het eerst in de kerk. Zij voelden zich thuis. Waarom? ‘Dit is een huis van God,’ zeggen ze.Ik hoor het vaker. Blijkbaar ervaren moslims dat de kerk niet zomaar een gebouw is, maar een heilige ruimte waar je God kunt ontmoeten. De rituelen ondersteunen die ervaring. 

Zintuigen

Als protestanten moeten we wennen aan andere manieren van vieren, maar er is behoefte aan. In de wereldkerk ontdek ik hoe goed het is om alle zintuigen in te schakelen in de kerk. Niet alleen onze oren, maar ons hele lijf doet mee. Daar valt voor ons protestanten een hele wereld te ontdekken. Natuurlijk blijft de preek onze core-business, we zijn protestant of niet. Maar daaromheen is zoveel te winnen. Allereerst een hernieuwd besef van heiligheid. 

Ik denk weer aan die islamitische vrouw die in de kerk tegen me zei: ‘Dit is een huis van God.’ Precies! Dat is het geheim van de kerk. Het is niet ons huis en het is niet zomaar een huis, maar de kerk is het huis van Gód.. 

Meer avondmaal

Waarom ik dit schrijf? Ik werd getriggerd door de column van Wim Dekker in het Nederlands Dagblad (27/9). Ik herken wat hij schrijft over het afbrokkelende besef van heiligheid in de kerk en rond de communie. Het verschil is alleen dat ik niet pleit voor minder maar juist meer avondmaal. Daar helpt de ontdekking van de ‘wereldkerk’ bij. Uit de bijdrage van Dekker blijkt dat die ervaring hem zelf ook heeft veranderd.  

Van mij mogen we de maaltijd van de Heer elke zondag vieren! En dan niet op de klassiek protestantse manier, want die is niet langer vol te houden. Dat is vooral luisteren en horen. Doet ons lichaam nog mee? Veel Psalmen zeggen: ‘wij knielen voor God’ of ‘kniel dan voor Hem neer’. Hoe mooi is het om dat weer op te pakken in de kerk. We knielen eerst voordat we deelnemen aan de maaltijd van de Heer. 

In het dienstboek van de Protestantse Kerk in Nederland staan mooie aanzetten voor een meer lijfelijke liturgie die verbonden is met de wereldkerk. Het mag van mij alleen persoonlijker en eenvoudiger in taalgebruik. Anders missen we de boot in de aansluiting met zoekers die de kerk binnenstappen.

Ik ben er heilig van overtuigd dat de herontdekking van de eeuwenoude bronnen van de kerk tot nieuw leven leidt in onze geloofsgemeenschappen. We moeten doen waar we goed in zijn: oude schatten tevoorschijn halen en die op een frisse manier uitstallen. De rest is het geheim van God.

Verlangen

Opnieuw zie ik die vrouw in onze viering.. Uit haar hele houding spreekt een enorm verlangen om dichtbij God te zijn. Uit alles blijkt dat ze door heeft dat je in de kerk Christus zelf tegen het lijf loopt. Die ervaring wens ik iedereen toe!